سرطان خون: سرطانخون، در اثر افزایش تعداد سلولهای غیرطبیعی و اصطلاحا سلولهای بلاست در مغزاستخوان اتفاق میافتد. مغزاستخوان برای اینکه بتواند سلولهای طبیعی شامل گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید، پلاکت و... را بسازد، از یک سلول اجدادی به نام «بلاست» آغاز به کار میکند. این سلول قدرت زایش و تکثیر بالایی دارد و به سرعت تعداد زیادی سلول نارس میسازد. این سلولهای نارس تحتتاثیر مواد رشد، کامل و به سلولهای تخصصیافته خونی تبدیل میشوند. اگر در روند تبدیل سلولهای نارس به رسیده وقفه ایجاد شود، سرطانخون پدید میآید.
سرطانخون حاد
ترکیب خونی بیمار طی 6-3 هفته کاملا به هم میخورد و علایم بالینی از جمله افت پلاکت، کاهش گلبولهای قرمز یا افزایش گلبولهای سفید، تب و نشانههای نارسایی مغزاستخوان سریع خود را نشان میدهد. پلاکت پایین، تنگینفس، خونریزی، کاهش وزن و عفونت، بیمار را از کار و زندگی میاندازد و به پزشک مراجعه میکند. احتمال ابتلا به این بیماری، 3 در هر 100 هزار نفر جمعیت است. سرطانخون حاد دو نوع میلوییدی (AML) و لنفوییدی (ALL) دارد و با توجه به نوع سلول سرطانی، درمان و نوع علایم آنها با هم متفاوت هستند.
درمان اصلی شیمیدرمانی است. باید از مغزاستخوان بیمار نمونهبرداری و ظرف 48 ساعت تصمیمگیری و شیمیدرمانی شروع شود. پاسخ به درمان خیلی خوب است و بیماری کاملا از مغزاستخوان پاک میشود، از آنجا که بیماری در بیشتر بیماران بعد از تقریبا 1 سال، به علت اینکه تعداد کمی از سلولها به صورت خفته و نیمفعال در مغزاستخوان باقی میمانند و شیمیدرمانی قادر به از بین بردن سلولهای نیمهفعال نیست، عود میکند، اگر بیماران پیگیری نشوند و اقدام به موقع انجام نگیرد، متاسفانه در عود اول و دوم، از شیمیدرمانی نتیجه نخواهیمگرفت.
سرطانخون مزمن
برخلاف نوع حاد، سیر بیماری و بروز علایم بالینی در سرطانخون مزمن بسیار کند پیش میرود و ممکناست فرد مبتلا به سرطان مدتهای طولانی از وجود سلولهای سرطانی در بدنش بیاطلاع باشد. علایم نیز بسیار خفیف و جزئی است. ضعف، بیحالی و بزرگی طحال جزو نشانههای این بیماری است. گاهی بیماران به علت بزرگی طحال به پزشک مراجعه میکنند و بیماری سرطانخون تشیخص دادهمیشود. در بزرگسالان برعکس کودکان، سرطانخون مزمن شایعتر است. سرطانخون مزمن دو نوع میلوپرولیفراتیو (CML) و لنفوپرولیفراتیو (CLL) دارد.
درمان
خوشبختانه سرطانخون مزمن نوع CML با دارویی که 9-8 سال است وارد ایران شده، درمان میشود. قرص باید طولانیمدت (حداقل 5 سال) و روزی 4 عدد مصرف شود و بیماران با این درمان دارویی زندگی طبیعی را از سر میگیرند. نوع CLL در افراد بالای 40 سال دیده میشود و درمان آن پیچیدهتر است. البته خیلی از بیماران بعد از کشف و تشخیص بیماری به درمان خاصی نیاز ندارند. CLL بیماری کمضرری برای بدن محسوب میشود و بدن واکنش خاصی به آن نشان نمیدهد ولی به ندرت افزایش گلبولهای سفید، کمخونی و ضعف در فرد مبتلا دیده میشود.
گاه فقط لازم است بیمار 6-5 سال تحتنظر بماند و به درمان سریع نیاز نیست. فقط نام این نوع از سرطان خشن و نگرانکننده است. اقدام پزشکی زمانی ضرورت مییابد که بیماری کمی فعال شود و علایم ژنتیکی خاص خود را نشان دهد.
اما پاسخ سوالات برخي از کاربران درخصوص سرطان خون كه توسط دكتر فاطمه خمسی متخصص اين رشته داده شده است، به شرح ذیل است:
سلام چند هفته پیش در پی بروز دانه های سرخ رنگ روی نقاطی از بدنم به پزشک مراجعه کردم و سپس از انجام یک سری آزمایش متوجه افت پلاکت در خونم شدم که در حال حاضر 23000 هزار است می خواستم بدونم که آیا ممکن است که من سرطان خون داشته باشیم؟
پاسخ از: فاطمه خمسی، متخصص خون و آنکولوژی:با بررسی نبود کم خونی در آزمایشات نداشتن کاهش وزن، بزرگ نشدن طحال، ضعیف نبودن و نرمال بودن آزمایشات سرولوژی و آزمایشات دیگر احتمال وجود سرطان نیست.
سلام اگه تعداد کلیوی سفید فقط 20 واحد از حد نرمالش بیشتر باشه جزو این سرطان هستن یا اصلا سرطان اخلاق نمی شه؟
پاسخ :در حدود 50 درصد از سرطان های خون میزان گلبول های سفید خون بالا نمی رود اما اگر به صورت مختصر افزایش یافته باشد خیر سرطان محسوب نمی شود.
با سلام و خسته نباشید علائم هشدار دهنده سرطان خون (لوسمی) چیست؟
پاسخ : ضعف، بی حالی، رنگ پریدگی، احساس سنگینی در شکم، تعریق، درد استخوانی، کاهش وزن ظرف یک ماه اخیر، خونریزی های زیر جلد و عفونت های کنترل نشده و مکرر می تواند از علائم بروز سرطان باشد.
سلام ببخشید درباره سرطان خون سوال داشتم 1-کسانی که مبتلا به سرطان خون هستند می تونن ازدواج کنن و بچه دار بشن؟ 2-برای پیوند مغز استخوان چه چیزهایی مهم و چه آزمایشی باید بدیم که ببینیم به طرف میخوره یا نه؟
پاسخ :اگر بیماری کنترل شود ازدواج امکان پذیر است ولی بچه دار شدن به تاثیر داروها و تشخیص پزشک بستگی دارد.
تست HLA برای پیوند مغز استخوان لازم است که توسط پزشک معالج صورت می گیرد.
پدر من از سرطان خون فوت کرد چقدر امکان دارد که فرزندان هم این بیماری را بگیرند؟
پاسخ : نقش ارث در بروز سرطان خون بسیار کم رنگ است و احتمال آن خیلی ضعیف است.
سوال: با سلام آیا کم خونی بدون جراحت و افت پلاکت از علائم اصلی سرطان خون است.
پاسخ : در سرطان خون هم دیده شده اما به دلایل زیاد دیگری هم کم خونی اتفاق می افتد.
کاش من سرطان خون داشتم ولی قد کوتاه نبودم کوتاهی قد بد دردیه کسی نمی فهمه ما قد کوتاه ها چه می کشیم من فقط آرزوی مرگ می کنم
پاسخ: بزرگترین نعمت سلامتی است شما با مراجعه به بیمارستان ها و بخش هایی که بیماران لوسمی بستری هستند می بینید که سرطان چیز خوبی نیست و هیچ وقت آرزو نکنید که سرطان داشته باشید.
علائمی برای انواعی از سرطان که دیده می شود تا نگران سلامتی بشیم شرح دهید و چه آزمایشی برای سلامتی از نداشتن بیماری سرطان باید انجام بدیم؟
پاسخ: بروز برجستگی، بزرگ شدن، گسترش پیدا کردن و خونریزی در خال های رنگی در زنان، کاهش وزن، تغییرات اجابت مجاز، سردردهای غیر قابل توجیح از عوامل بروز سرطان هستند که مردان بالای 50 سال با انجام تست پروستات، تست پاپ اسمیر بعد از یائسگی به صورت سالانه، ماموگرافی و عکسبرداری از ریه در افراد سیگاری می برای تشخیص سرطان مهم هستند.
سلام آیا با آزمایش CBC سرطان مشخص می شود؟
پاسخ: تا حد زیادی کمک کننده است ولی راهکار قطعی نیست.
غده های لنفاوی آیا همون سرطانه؟ و آیا درمانش قطعیه یا نه؟ و اینکه کسی که شیمی درمانی بشه و موهاش ریخت بعد شیمی درمانی موهاش درمیاد یا نه؟
پاسخ: بزرگی غده های لنفاوی بسته به سن افراد متفاوت است بزرگی گره های لنفاوی در افراد بالای 30 سال می تواند تا 25 درصد احتمال وجود سرطان باشد که قابلیت درمان دارند. بله بعد از شیمی درمانی موهای ریخته شده رشد می کنند.
سلام آیا سرطان خون ارثیه؟ من خیلی زود سرما می خورم علتش این نیست؟ مادرم بیماری آنمی دارد من هم دچار شدم؟
پاسخ: شانس ارثی بودن سرطان خون خیلی ضعیفه و سرماخوردگی هم معمولا ربطی به سرطان ندارد و علت آنمی باید بررسی شود انجام یک آزمایشی ساده CBC در تشخیص سرطان کمک کننده است.
تورو خدا علائمشو بگین مرسی
پاسخ: در سوالات قبلی به این سوال پاسخ داده شد.
با سلام آیا با آزمایشی B.M یا آزمایش نمونه برداری از مغز استخوان می توان صد در صد سرطان خون و یا نوع سرطان را تشخیص داد.
پاسخ: بله 90 تا 95 درصد امکان پذیر است.
سلام آیا در حریم مغناطیس بودن مانند دکل های ایرانسل و برق فشار قوی موجب سرطان خون می شود؟
پاسخ: احتمال وجود دارد ولی به هر حال شانس بروز سرطان زیاد نیست.
دختر عموی من سرطان خون حاد داشت که 3 ماه پس از تشخیص فوت کرد. خطر سرطان برای من چقدر است؟ چه چیزهایی می تواند زمینه ساز سرطان خون برای یک انسان باشد؟
پاسخ:نه ممکن نیست شما دچار سرطان شوید چون ارث نقش ضعیفی دارد. در معرض اشعه رادیولوژی بودن، سندرم دان، برخی از بیماری های مادرزادی و کشیدن سیگار شانس ابتلا به سرطان خون را بالا می برد.
با سلام آیا بیماری لوپوس قابل درمان و بهبودی کامل است یا اینکه بیمار دو سال پس از تشخیص از دنیا می رود؟ با تشکر
پاسخ : لوپوس قابل کنترل است و بعد از دو سال هم معمولا فرد از بین نمی رود ولی بهبودی کامل انتظار نمی رود.
منابع: گروه سلامت سیمرغ+باشگاه خبرنگاران